बहुजननामा ऑनलाइन टीम : 2019 च्या नोबेल पारितोषिक विजेत्यांची नावे जाहीर झाल्यानंतर 10 डिसेंबर रोजी समारंभात विजेते आणि पदक देण्यात येणार आहे. ऑक्टोबरमध्ये पुरस्कारासाठी नाव जाहीर केले गेले आहे परंतु हा पुरस्कार 10 डिसेंबर रोजी देण्यात येतो. कारण 10 डिसेंबर रोजी स्वीडनचे वैज्ञानिक अल्फ्रेड नोबेल यांचा पुण्यतिथी दिन असतो, त्या दिवशी पुरस्कार प्रदान केला जातो. हा पुरस्कार शांती, साहित्य, भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, वैद्यकीय विज्ञान आणि अर्थशास्त्र या क्षेत्रांमध्ये नोबेल फाउंडेशनने दरवर्षी दिला जाणारा जगातील सर्वोच्च सन्मान आहे. यावेळी भारतीय वंशाच्या अभिजीत बॅनर्जी यांनाही नोबेल पारितोषिक देण्यात आले आहे. अर्थशास्त्राच्या क्षेत्रात अभिजीत बॅनर्जी यांच्यासह त्यांची पत्नी एस्तेर डफ्लो आणि मायकेल क्रेमर यांनाही नोबेल पुरस्कार जाहीर झाला आहे. विविध क्षेत्रातील नोबेल पारितोषिक विजेत्यांची संपूर्ण यादी येथे जाणून घ्या.
अल्फ्रेड नोबेल स्वीडनमधील रहिवासी होते आणि केमिस्ट आणि अभियंता होते. त्यांनी डायनामाइट नावाच्या प्रसिद्ध स्फोटकांचा शोध लावला. नोबेलला डायनामाइट आणि या प्रकारच्या विज्ञानाच्या बर्याच अविष्कारांची विध्वंसक शक्ती होती. डिसेंबर 1897 मध्ये मृत्यू होण्यापूर्वी त्यांनी आपल्या विशाल संपत्तीचा एक मोठा भाग ट्रस्टसाठी राखून ठेवला. ज्यांचे काम मानवजातीसाठी सर्वात कल्याणकारी ठरले आहे त्यांना दरवर्षी या पैशाचे व्याज दिले जावे अशी अल्फ्रेड नोबेलची इच्छा होती. अशाप्रकारे अल्फ्रेड नोबेलच्या इच्छेनुसार हा पुरस्कार नोबेल फाऊंडेशनकडून दरवर्षी दिला जातो. भारतीय वंशाच्या अभिजीत बॅनर्जी यांना सन 2019 साठी अर्थशास्त्राचा नोबेल पुरस्कार जाहीर झाला आहे. फ्रान्सच्या एस्तेर दुफलो (अभिजीत बॅनर्जी यांची पत्नी) आणि अमेरिकेचे मायकेल क्रेमर यांना संयुक्तपणे यांना हा पुरस्कार देण्यात आला आहे. जागतिक स्तरावर दारिद्र्य निर्मूलनासाठी केलेल्या कामांसाठी हा पुरस्कार देण्यात आला.
यावेळी इथिओपियाचे पंतप्रधान अबी अहमद अली यांना नोबेल शांति पुरस्कार जाहीर झाला आहे. त्यांच्या देशाचा कमानी शत्रू एरिट्रियाशी संघर्ष सोडविण्यासाठी हा पुरस्कार देण्यात आला आहे. शांति आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्य मिळविण्याच्या प्रयत्नांसाठी आणि विशेषत: शेजारील इरीट्रियाबरोबरच्या सीमा संघर्ष सोडण्याच्या निर्णायक पुढाकाराने अबी अहमद अली यांना हा पुरस्कार देण्यात आल्याची माहिती नोबेल पारितोषिक मंडळाने दिली. ‘द रेमेन्स ऑफ द डे’ या कादंबरीसाठी प्रसिद्ध ब्रिटीश लेखक काझुओ इशिगुरो यांची यंदाच्या साहित्याच्या नोबेल पुरस्कारासाठी निवड झाली आहे. या घोषणेत असे म्हटले आहे की 62 वर्षीय लेखकाने कादंबरीयांमध्ये नेत्रदीपक भाषणाद्वारे जगाशी केलेल्या गुंतवणूकीच्या अवास्तव जाणिवाखाली शून्यता दर्शविली आहे. कॅनडा-यूएस जेम्स पीबल्स, स्वित्झर्लंडचे मायकेल मेयर आणि डिडिएर क्लोझ यांना भौतिकशास्त्रासाठी नोबल पुरस्कार जाहीर करण्यात आला आहे. रसायनशास्त्रासाठी नोबेल पारितोषिकांची नावे देखील जाहीर केली गेली आहेत. अमेरिकन नोबेल पारितोषिक अमेरिकन शास्त्रज्ञ जॉन गुडनिफ, ब्रिटनचे स्टॅन्ली व्हिटिंगहॅम आणि जपानी शास्त्रज्ञ अकिरा योशिनो यांना देण्यात आले आहे. कॅन्सर थेरपीच्या शोधासाठी अमेरिकेचे दोन रोगप्रतिकार शास्त्रज्ञ (इम्यूनोलॉजिस्ट) जेम्स अॅलिसन आणि जपानचे तसूकू होन्जो यांना नोबेलसाठी निवडले गेले आहे. पुरस्कार जाहीर झाला आहे.
Visit : bahujannama.com