बहुजननामा ऑनलाईन टीम – हात स्वच्छ करण्यासाठी दरवर्षी १५ ऑक्टोबर रोजी जागतिक हँडवॉशिंग दिन साजरा केला जातो. जुलाब, डोळे आणि त्वचेशी संबंधित रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी हा दिवस आहे. अशा वेळी कोरोना विषाणूचा संसर्ग होत असला तरी दिवस अधिक महत्त्वाचा बनतो. या फेरीत चांगल्या हाताने हात धुण्याच्या सवयीला प्रोत्साहन देण्यात आले आहे. डॉक्टर या नात्याने आपल्या हातात कोणतीही अदृश्य घाण दडलेली नाही, जी स्पर्श, कोणत्याही गोष्टीचा वापर आणि अनेक दैनंदिन कामे केल्यामुळे होते. हात न धुता काहीही खाऊन आणि पिऊन ते शरीरापर्यंत पोहोचते आणि विविध प्रकारचे आजार निर्माण होते.
१५ ऑक्टोबर रोजी हात धुण्याचा दिवस खासकरून हात स्वच्छ करण्यासाठी साजरा केला जातो. ग्लोबल हँड वॉशिंग पार्टनरशिपने २००८ मध्ये या दिवसाची सुरुवात केली होती. साबणाने हात धुण्याविषयी लोकांना जागरूक करण्याचा हेतू होता. यंदाच्या जागतिक हँडवॉशिंग डेचा विषय सर्वांसाठी स्वच्छ हात म्हणून ठेवण्यात आला आहे. डब्ल्यूएचओच्या जागतिक सूचनांमध्ये कॉविड-१९ साथीच्या रोगांपासून बचाव करण्यासाठी आणि त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी हातांच्या स्वच्छतेवर भर देण्यात आला आहे. त्यासाठी डब्ल्यूएचओ आणि युनिसेफच्या नेतृत्वाखालील सर्व जागतिक उपक्रमांसाठी एचओ आणि युनिसेफच्या नेतृत्वाखालील हँड-हायजेन्स नुकतेच सुरू करण्यात आले आहेत.
हात धुण्याची सुरुवात कधी झाली होती ?
दिवसाचे अनेकदा हात धुण्याची प्रथा सुमारे दोन शतकांपूर्वी सुरू झाली. दरम्यान, जेवणापूर्वी केवळ हात धुणे नव्हे. उलट, प्रत्येक तातडीच्या कामापूर्वी हात धुतल्यानंतर आणि वेगवेगळ्या गोष्टींना स्पर्श केल्यानंतर हात धुण्याची सवय सुरू झाली. किंबहुना, संसर्गामुळे पसरणारे रोग त्या युगात अधिक होते. जुलाब, जुलाब, फ्लू, इन्फ्लुएन्झा यांसारख्या रोगांचा संसर्ग खूप जास्त होता. त्यानंतर जागरूकता आणि वैद्यकीय सेवाही कमी होत्या. त्यामुळे संसर्ग टाळण्यासाठी हात धुणे हा एक चांगला पर्याय होता. नंतर जनजागृती मोहिमेचे रूपांतर जागतिक हात धुण्याच्या दिवसात करण्यात आले.
हात धुण्याचा योग्य मार्ग कोणता आहे ?
आधी हात शुद्ध पाण्याने धुवा. यामुळे हातातील धूळ आणि कोरडी धूळ धुतली जाईल. आता साबण किंवा हँडवॉश घ्या आणि हातावर नीट लावा.
तळहात चोळा, दोन्ही हातांची बोटे एकमेकांमध्ये स्वच्छ करा आणि बोटांमधील जागा स्वच्छ करा. नखे आणि बोटांच्या टिप्स स्वच्छ करा.
दोन्ही हातांच्या अंगठ्याभोवती पूर्णपणे स्वच्छ करा. तळहातावर चोळल्यानंतर दोन्ही हात मागच्या बाजूने चोळा. हात धुण्याच्या प्रक्रियेदरम्यान मनगटही स्वच्छ करावे. तळहाताचा वरचा भाग स्वच्छ केल्यानंतर दोन्ही हातांचे मनगट अचूक चोळा. वाहत्या पाण्याने हात नीट धुवा. साबण लावल्यानंतर हात चोळून २० सेकंद स्वच्छ करावेत. यामुळे हात, जीवाणू आणि विषाणू मरतात. हात धुतल्यानंतर ते स्वच्छ कापसाच्या टॉवेलने पूर्णपणे पुसले पाहिजेत. ज्या टॉवेलने हात स्वच्छ केले जातात तो टॉवेलही उन्हात धुवून वाळवावा.