बहुजननामा : देशातील सर्वात मोठे आणि स्वस्त परिवहन नेटवर्क रेल्वे आहे. देशातील बहुतेक लोक रेल्वेने प्रवास करतात. आपण जर रेल्वे काउंटरकडून वेटिंग तिकिट घेऊन आरक्षण बोगीमध्ये प्रवास करत असाल, तर सावध व्हा. कारण असे केल्यास आपलयाला जेलची हवा खावी लागू शकते. भारतीय रेल्वेच्या नियमांतर्गत अनिश्चित तिकिट घेऊन प्रवास करणे हे विनातिकीट प्रवास करण्यासारखेच मानले जाते. ज्यामुळे प्रवासी तिकीट परीक्षक, म्हणजे टीटीई आपल्याला बोगीच्या बाहेर काढू शकतात.
दरम्यान रेल्वे कायदा १९८९ च्या अंतर्गत आपल्याविरूद्ध कायदेशीर कारवाई केली जाऊ शकते. रेल्वे कायद्याच्या कलम ५५ मध्ये तिकिट न घेता प्रवास करणे हा गुन्हा मानला गेला आहे, ज्यासाठी कलम १३७ नुसार ३ महिन्यांच्या तुरूंगवासाची तर दंड करण्याची तरतूद आहे.
आपण आयआरसीटीसीच्या संकेतस्थळाला भेट देऊन ऑनलाईन तिकीट बुक केल्यास आणि पुष्टीकरण न झाल्यास तिकिट आपोआप रद्द होते आणि पैसे ग्राहकांच्या खात्यावर परत जमा केले जातात. दरम्यान , रेल्वे काउंटरकडून तिकिट घेतल्यास ते रद्द करण्यासाठी यासाठी रेल्वे काऊंटरवर जावे लागेल.
आपण रेल्वे काउंटरकडून प्रतीक्षा तिकीट घेतल्यास, तिकिट पुष्टी न झाल्यास आपण सामान्य बोगीमध्ये प्रवास करू शकता. या व्यतिरिक्त ज्याच्या नावावर रेल्वे किंवा आयआरसीटीसी तिकीट देते तोच व्यक्ती त्या तिकिटावर प्रवास करू शकतात. इतर कोणत्याही तिकिटावर कोणतीही व्यक्ती प्रवास करू शकत नाही. जर कोणी दुसर्या तिकिटावर प्रवास करताना पकडले गेले तर त्याच्याविरूद्ध कारवाई केली जाऊ शकते.
अशा परिस्थितीत प्रत्येकाला रेल्वेचे नियम व कायदे माहित असणे फार महत्वाचे आहे कारण जाणूनबुजून किंवा नकळत कोणत्याही रेल्वे कायद्याचे उल्लंघन केल्यामुळे तुम्हाला तुरुंगात जावे लागू शकते. तुम्हाला दंड भरावा लागू शकतो.
रेल्वे संदर्भातील काही नियम :
* रेल्वेतील महिलांच्या रिझर्व्ह बोगीमध्ये कोणत्याही पुरुष प्रवाशाला प्रवेश करणे गुन्हा आहे. जर एखादा पुरुष महिला बोगीमध्ये गेला तर त्याला दंड होऊ शकतो. तसेच टीटीई अशा पुरुष प्रवाशाला बोगीमधून काढू शकतो.
* रेल्वे कायद्याच्या कलम १५६ नुसार , रेल्वेच्या छतावरून, पायर्या, दरवाजे आणि ट्रेनच्या इंजिनवरुन प्रवास केल्यास तीन महिने तुरूंगात जाण्याची शक्यता आहे. तसेच दंडही आकारला जाऊ शकतो. तसेच रेल्वे कायद्याच्या कलम नुसार ट्रेनमध्ये धूम्रपान करणे गुन्हा आहे. अशा लोकांना दंड होऊ शकतो.
* जर टीटीईने प्रवासादरम्यान किंवा प्रवास संपल्यानंतर तिकिट दाखवायला सांगितले तर प्रवाशाला तिकीट दाखवणे अनिवार्य आहे . तसे न केल्यास त्या प्रवाशावर कारवाई होऊ शकते.
*कोणालाही मद्यपान करून किंवा नशा करून किंवा शिवीगाळ करून ट्रेनमध्ये प्रवास करण्याची परवानगी नाही. अशा व्यक्तीला ट्रेनमधून उतरविण्याबरोबरच त्याच्यावर रेल्वे कायद्याच्या कलम १४५ नुसार कारवाई केली जाऊ शकते. अशा परिस्थितीत ६ महिन्यांच्या तुरूंगवासाची तर दंड करण्याची तरतूद करण्यात आली आहे.
*रेल्वे कायद्याच्या कलम १४१ नुसार ट्रेन चालवणे किंवा भीक मागणे हादेखील गुन्हा आहे. असे करणार्यांना एक वर्षाच्या तुरूंगवासाची शिक्षा होऊ शकते. तुम्हाला दंड भरावा लागू शकतो.
*रेल्वेच्या परवानगीशिवाय कोणालाही रेल्वेचे तिकीट विकण्याचा अधिकार नाही. जर कोणी तिकीट विक्री करताना पकडला गेला तर त्याच्यावर रेल्वे कायद्याच्या कलम १४२ अंतर्गत कारवाई केली जाऊ शकते. अशा परिस्थितीत तीन महिन्यांच्या तुरूंगवासाची तर दंड करण्याची तरतूद करण्यात आली आहे.
* ट्रेनमध्ये दगडफेक करणे हा एक गंभीर गुन्हा आहे. असे केल्यावर रेल्वे कायद्याच्या कलम १५० अंतर्गत दहा वर्ष तुरुंगवासाची शिक्षा व दंडाची तरतूद करण्यात आली आहे.
* रेल्वे कायद्याच्या कलम १५१ अंतर्गत जाळपोळ किंवा ट्रेनचे नुकसान झाल्यास ५ वर्षाचा तुरूंगवास सोबतच दंडही होऊ शकतो.
* रेल्वे कायद्यानुसार एखाद्या व्यक्तीला संसर्गाच्या आजाराने ग्रासले असल्यास, त्याला रेल्वेमध्ये प्रवास करण्यासाठी रेल्वेची विशेष परवानगी घ्यावी लागेल. जर असा रुग्ण परवानगीशिवाय प्रवास करत असेल तर त्याला ट्रेनमधून काढले जाऊ शकते. एवढेच नाही तर अशा रूग्णांसोबत प्रवास करणाऱ्या साथीदाराशी ट्रेनमधून काढता येईल. तसेच त्याचे तिकिटही जप्त केले जाऊ शकते.
- आरोग्यविषयक वृत्त –
- घाम जास्त येत असेल, तर आवश्य करून बघा ‘हे’ खास १३ उपाय
- पिस्ता खाल्ल्याने स्किन कँसरपासून होतो बचाव, जाणून घ्या असेच ६ फायदे
- सावधान ! चुकीच्या मालिशमुळे जाऊ शकतो जीव, लक्षात ठेवा ‘या’ ५ गोष्टी
- डोळ्यांची ‘ही’ समस्या झाल्यास करा ‘हे’ ८ घरगुती उपाय
- पुरुषांमधील ‘ब्रेस्ट कँसर’चे ६ मोठे संकेत, चुकूनही करू नका दुर्लक्ष
- ‘बेकिंग सोड्या’ने वाढवा सौंदर्य ! जाणून घ्या याचे १० अमेझिंग उपयोग
- ‘जापनीज वॉटर थेरेपी’ने वेगाने कमी होते वजन, फक्त असे प्यावे पाणी